Waarom een leeshoek in je bib maken?

De BookaBooka-leeshoek is niet enkel een slimme marketingtruc. Cultuurconnect wil met deze leeshoek enkele inzichten uit de wetenschap over leesplezier en leesbevordering uittesten in de pilootbibliotheken.

De bibliotheek als een plek voor verbeelding

De bibliotheek is een unieke ruimte voor haar publiek. Ze behoort namelijk zowel tot de publieke als de private sfeer. In zijn werking is de bibliotheek uiteraard publiek. Haar faciliteiten zijn immers open voor burgers uit alle lagen van de bevolking. Tegelijk is het een private ruimte, omdat de bezoekers naar de bibliotheek komen om activiteiten uit te voeren die zij associëren met de private sfeer zoals lezen, studeren of gezellig samenzijn. Omwille van deze complexe wisselwerking tussen private ruimte, publieke ruimte en de rollen die bezoekers binnen die arena opnemen, dragen bibliotheken bij aan de verbeelding, creativiteit en persoonlijke ontwikkeling van de leden van hun gemeenschap.

Juist daarom is het belangrijk dat digitale collecties zoals BookaBooka ook fysiek zichtbaar en raadpleegbaar zijn in de bibliotheek. We willen immers dat jonge kinderen de unieke sociale voordelen van de bibliotheek mee ervaren en vormgeven. De BookaBooka-leeshoek biedt daarvoor een oplossing. Op die plek een tablet of ander toestel aanbieden waar kinderen de collectie van BookaBooka kunnen raadplegen, kan voor jonge gezinnen een reden meer zijn om de bibliotheek te bezoeken.

Een leeshoek als focuspunt in de bibliotheek

Daarnaast biedt een leeshoek als een ‘focuspunt’ in een ruimte nog tal van voordelen bovenop de unieke positie van de bibliotheek. Zo blijkt dat kinderen 50% meer interesse hebben in lezen en literatuur in scholen waar er kleinere leeshoeken zijn ingericht dan in scholen die enkel een centrale bibliotheek aanbieden. Wij hypothetiseren dat een leeshoek in de bibliotheek een gelijkaardig effect kan hebben. Op macroniveau is de bib uiteraard al een focuspunt van literatuur en kennis, maar voor kinderen kan een bibliotheekbezoek nog steeds een overweldigende ervaring zijn. Voor hen lijkt alles namelijk veel grootschaliger dan voor volwassenen.

Een leeshoek in de bibliotheek kan in die zin een rustpunt zijn, een pitstop waar kinderen een coherente en ruime verzameling boekjes zonder moeite kunnen terugvinden. BookaBooka is dan ook de uitgelezen collectie om in zo’n focuspunt van de bib uit te lichten. Al deze prentenboekjes zijn immers verzameld binnen de digitale wereld van de applicatie en vormen voor kinderen een microwereld binnen de als groot ervaren bibliotheek. 

Het ontwerp van de BookaBooka-leeshoek

De ene leeshoek is natuurlijk de andere niet. Om het potentieel ervan ten volle te benutten, moeten er enkele gouden regels gevolgd worden bij de inrichting ervan. Daar hebben wij zo veel als mogelijk rekening mee gehouden bij het ontwerpen van de  BookaBooka-leeshoek. 

Ten eerste heeft een succesvolle leeshoek comfortabele zitplekken. Om die reden viel de keuze op zitkussens als belangrijkste troef van het ontwerp. Zo kunnen kinderen de verschillende kussens zelf ordenen om comfortabel te zitten of liggen terwijl ze van BookaBooka gebruik maken. 

In tweede instantie heeft een goede leeshoek voldoende materiële interessepunten naast de (evidente) aanwezigheid van boeken. Om die reden is elk kussen gemaakt uit een andere kleurrijke stof met een interessante textuur. Het zijn met andere woorden zachte prikkels in letterlijke én figuurlijke zin: ze eisen de aandacht van de kinderen niet op tijdens het lezen, maar verschaffen wel een boeiende leesomgeving.

Tot slot hebben we de leeshoek zo ontworpen om de nadelen van digitaal lezen te minimaliseren en de voordelen ervan te maximaliseren. Om dat te bereiken hebben de ontwerpers waar we mee samenwerken elk kussen de vorm en kleur gegeven die refereren aan een element van de BookaBooka-mascotte (de hoorns, de vacht, het roze vriendje, …). Dit in combinatie met de levensgrote mascotte uit karton die bij de leeshoek hoort, zorgt ervoor dat kinderen een link leggen tussen de digitale verhalenwereld enerzijds en de ‘echte’ wereld anderzijds. Als zij vervolgens spelen met de kussens die zij associëren met de verhalen die zij net hebben gehoord, heeft dit een positief effect op het verhaalbegrip en de taalontwikkeling.

Conclusie

We stellen de hypothese dat een leeshoek het leesplezier en de leesvaardigheden van kinderen bevordert op macro-, meso- en microniveau. Op macroniveau kan een leeshoek voor jonge gezinnen een extra reden vormen om een bezoek aan de bibliotheek te brengen. Op mesoniveau werkt een leeshoek uitnodigend voor kinderen die al in de bib zijn. Het vormt namelijk een rustpunt waar kinderen zich kunnen terugtrekken met een digitaal boek op een plek waar ze mogelijk ‘de bibliotheek door de boeken’ niet meer zien. Op microniveau is de leeshoek zo ontworpen dat kinderen zich ten volle kunnen concentreren op het lezen, zonder afleiding. Zo ontstaat er een kader waar kwaliteit en leesplezier primeert boven snelle consumptie.

Deze hypothese zullen we doorheen het project toetsen aan de hand van de feedback die jullie, de pilootbibliotheken, geven.

Bibliografie

Svanhild Aabø, Ragnar Audunson, “Use of library space and the library as place,” Library & Information Science Research 34, nr. 2 (2012): 138-49.

Lesley Mandel Morrow,  “Relationships between Literature Programs, Library Corner Designs, and Children’s Use of Literature,” The Journal of Educational Research 75, nr.6 (1982): 339–44. 

Kelly Moedt en Robyn M. Holmes, “The effects of purposeful play after shared storybook readings on kindergarten children’s reading comprehension, creativity, and language skills and abilities.” Early Child Development and Care 190, nr. 6 (2018): 839–54.